فاطمه معصومه(س) از جهت شخصیت فردی و کمالات روحی در بین فرزندان موسی بن جعفر(ع) بعد از برادرش - علی بن موسی الرضا(ع)- در والاترین رتبه جای دارد.
این در حالی است که بنابر مستندات رجالی، فرزندان دختر امام کاظم(ع)، حداقل هجده تن بوده اند(1) و فاطمه در بین این همه بانوی مکرمه، سرآمد بوده است.
حاج شیخ عباس قمی آن گاه که از دختران موسی بن جعفر(ع) سخن می گوید، درباره فاطمه معصومه(س) می نویسد: «برحسب آنچه به ما رسیده، افضل آنها سیده جلیله معظمه؛ فاطمه بنت امام موسی(ع) معروف به حضرت معصومه است.»(2)
اما شیخ محمدتقی تستری در «قاموس الرجال» پا را فراتر می نهد و فضیلت وی را نه تنها در بین دختران، بلکه بین پسران حضرت به غیر از امام رضا(ع) هم بی نظیر می داند و می نویسد: «در میان فرزندان امام کاظم(ع)، با آن همه کثرتشان، بعد از امام رضا(ع) کسی هم شأن حضرت معصومه(س) نیست.»(3)
بی گمان این نحوه اظهارنظرها و نگرش به شخصیت فاطمه دختر موسی بن جعفر(ع)، بر برداشتهایی استوار است که از متن روایات وارده از ائمه به دست آمده است؛ روایاتی که مقامهایی را برای فاطمه معصومه(س) برشمرده اند، مقامی که نظیر آن را برای دیگر برادران و خواهران وی ذکر نکرده اند و بدین ترتیب، نام فاطمه معصومه(س) را در شمار زنان برتر جهان قرار داده اند. از این رو، لزوم تحقیق و تشریح پیرامون مراتب تربیت و مقامهای معنوی و کمالات اخلاقی، در حد ممکن دو چندان می شود.